LAMKAI GILKEL
(A HUNGRY LEADER)
Pr. Thangkhomang Suantak
(L. Semol 3/3/2025)
Lamkai gilkel kiti hi nehle chah lhahsam jeh a gilkel ahipoi, dammo veiset jeh a gilkel ahipoi. Lamkai amopohna sung a nehdoh ding bou boipi jing ho kiseina ahi. Hitobang lamkai gilkel hohi ijat nedoh jongleh a oiva theipon, achim theipouve.
*Govt. officer ho:* Amahohi Govt. lhacha (servant) ahiuvin, mipi (public) phatchomna dia Govt. dan dungjuiya natong ding ahiuve. Hinlah ama phatchomna ding bou kigel officer hovang Govt. khetbuh a pang uva asopi chung a hahem a nehdoh ding bou agel jiu ahi. Hijeh chun asopi ule nau kithopi ding sang in Govt. lunglhaiding bou akhohsah jeh un mipi din hangsan tah in ading ngam pouve.
*MLA ho:* Gam khangtou ho khun MLA (politics) election atetteng minthan aholnom chuleh gamsung asemnom u tina ahi. Tekah thei hihih jong leh USA President ho; Barak Obama, Biden, Trump…kiti hohi vannoiya ahaosapen holah a pang ahiuve.
Eiho election tet vang hi inchending lungtup hijeng tithei ahi. Hijeh a chu bat le tham tamtah tah alah uva election atet uva ahung kaidoh teng hiche bat sah na dia chu agamsung a dia development scheme hochu achunga hole anoiya hotoh kithoa neh guh theichan aneh guh jiu ahi. Batle tham ahin kisah chai teng amaho inchen ahin kisem kit jiu ahi. Khopi hoa inmun loumun ahin kichoh doh uva, in nom tah tah ahin kisah doh teng uleh hichu apolitics lolhing dan a kigel ahi. A poilitics u alolhing mong mong tai ti ahung kimudoh theina chu, election atetlaiya pastor le ho le evangelist umchan tho pa chun, ju hindon intin, ji hinkop intin, (aji hindan tin jithah hin neiyintin), alolhing deh set ho chu jatdang numeitoh hung kicheng uvinte (Mijouse kiseina vang ahipoi).
Ama lol ding bou kivet ahijeh chun, agamsung semlouvin vutvai khuthe thu jong leh haosaho chule CSO lamkai ho toh sumguh anehkhom u ahijeh in koima aphun theipoi. Govt. sumguh anehvaset jeh chun japi phatchomna ding Govt. hengah ima cha aseingam jitapoi.
*CSO ho:* Vetsahnan, Kuki Inpi, KSO, KKL… ho, kaigop a seidin Govt. in a lamkai hou lhalo apeh lou kiloikhomna jouse hi Civil Society Organisation (CSO) kiti ahi. India hi Demoratic Govt. ahijeh in Govt. officer ho sang a hi CSO lamkai ho hi lenjo ahiuve tithei ahi. Hijeh a chu gamsung uva MLA, Minister hole, DC, SDO chuleh Military Officer jouse hi CSO lamkai hon akithopiuva agam a dia atohnau dungjui cheh a napha atoh sah diu chuleh asuhkhel abolkhel u avetlhih diu ahi. Hinlah CSO lamkai ineisun u hohi Lamkai gilkel ngen tobang ahijeh un, napha tohsah a abolkhelnau velhikei dingtechu, amaho a kon'a hi ipi kanedoh dem, ijat kaki loidoh theidem tingen chuleh jule sa anehkhompi adonkhompi, akham khompi ngen ahijeh un, japi din hangsan tah in ading ngam ji tapouve. Amaho hi Lamkai gilkel kiti ahin, a oiva theiloujeh un japi phatchomna ding deibang in aboldoh jou ji pouve, (CSO lamkai jouse kiseina vang hiponte).
Chule tu gallaitah a Kuki min a genthei hahsa thoh ding sang a koite hamkhat lunglhaisah a phatchompi teiding gelna a aguh a melmate toh kikhutjop jing a Kuki kijoh le le ho jong hi lamkai gilkel ho ahiuve.
*Houlamkai ho:* Lamkai gilkel hi CSO holah sang in Hounatong, Houlamkai ho lah a hin tamdehset inte kati. Ajehchu Theology simjouse hin, "Bible hin ipi mong mong aseiham?..." ti hi kaboipiu hileh Pathen thu imudan u kibang ding Houbung denomination a kikhentelna jong umlou ding ahi. Hinlah Theology simjouse hin sumlepai tamtah chule kum phabeppi lut a kahin sim u Theology chu phatchompi teiding kagot ji jeh uva, kahin simchai teng uleh natoh nading mun akilem pen pen kaholjiu ahin, amujoulou ho ahilouleh kimkhat chun kihinso natei dia ministry chom chom le demomination chom chom kahin boldoh jiu ahi. Hitobang lamkai gilkel hohin Houbung sung ajong ama phatchomna ding bou akigela atohkhompi ho gelkhoh loujing ki umdalou ahi.(Houlamkai jouse kiseina vang ahideh poi).
*Nungjui gilkel (hungry follower):* Mi kimkhat hi ama lol ding kivet jeh a anam lamkai le asopi ulenau dalha a melmate bel a asopi pedoh (that) a pang jong ki umda ponte.
*Bongchal chang chilpet amuh som hih un (I Tim. 5:18):* Suhmillouding chu bongchal chang chil hin apupa dia achil ahin achilpet a atha alhah sam louna dia aneh ji ahi. Tulai lamkai gilkel ho chang chil vang achang chil jouse aman akineh chai ji tobang ahi.
*Thugeilhe*
Lamkai gilkel nahi nahilou kihetna ding chu;
1. Lamkai nahung hia pat nangma inchen joh ahung khan tul tul leh, Lamkai gilkel nahi tei ding ahitai.
2. Lamkai nahung hia pat julesa nahin neh a na office chu judonna a nahin neikhah leh, Lamkai gilkel kiti chu nahiteiding ahitai.
3. Society ngailulheh dan in kilang jong lechun natoh jouse nehkhah teiding nagot ji leh Lamkai gilkel kiti chu nahitei ding ahitai.
Lamkai gilkel kiti hi neh theijouse akam sung ah kihetpeh jong leh a oiva ngaipoi. Lamkai gilkel le nungjui gilkel kigom Jesu seijui Judas jong chu bolthei sun a sumguh aneh a ajona a a Pakaipa jong akijoh doh ahin hinlah aoiva dehpon akhonnan thingleh a akikhaiyin atumpi apohkeh bouve.
Hinlah suhmillouding chu, lamkai jouse Lamkai gilkel ahideh poi. Inamsung uva, MLA minister, CSO chule Houlamkai kitah tah tah phabeppi inei nauve.
(A HUNGRY LEADER)
Pr. Thangkhomang Suantak
(L. Semol 3/3/2025)
Lamkai gilkel kiti hi nehle chah lhahsam jeh a gilkel ahipoi, dammo veiset jeh a gilkel ahipoi. Lamkai amopohna sung a nehdoh ding bou boipi jing ho kiseina ahi. Hitobang lamkai gilkel hohi ijat nedoh jongleh a oiva theipon, achim theipouve.
*Govt. officer ho:* Amahohi Govt. lhacha (servant) ahiuvin, mipi (public) phatchomna dia Govt. dan dungjuiya natong ding ahiuve. Hinlah ama phatchomna ding bou kigel officer hovang Govt. khetbuh a pang uva asopi chung a hahem a nehdoh ding bou agel jiu ahi. Hijeh chun asopi ule nau kithopi ding sang in Govt. lunglhaiding bou akhohsah jeh un mipi din hangsan tah in ading ngam pouve.
*MLA ho:* Gam khangtou ho khun MLA (politics) election atetteng minthan aholnom chuleh gamsung asemnom u tina ahi. Tekah thei hihih jong leh USA President ho; Barak Obama, Biden, Trump…kiti hohi vannoiya ahaosapen holah a pang ahiuve.
Eiho election tet vang hi inchending lungtup hijeng tithei ahi. Hijeh a chu bat le tham tamtah tah alah uva election atet uva ahung kaidoh teng hiche bat sah na dia chu agamsung a dia development scheme hochu achunga hole anoiya hotoh kithoa neh guh theichan aneh guh jiu ahi. Batle tham ahin kisah chai teng amaho inchen ahin kisem kit jiu ahi. Khopi hoa inmun loumun ahin kichoh doh uva, in nom tah tah ahin kisah doh teng uleh hichu apolitics lolhing dan a kigel ahi. A poilitics u alolhing mong mong tai ti ahung kimudoh theina chu, election atetlaiya pastor le ho le evangelist umchan tho pa chun, ju hindon intin, ji hinkop intin, (aji hindan tin jithah hin neiyintin), alolhing deh set ho chu jatdang numeitoh hung kicheng uvinte (Mijouse kiseina vang ahipoi).
Ama lol ding bou kivet ahijeh chun, agamsung semlouvin vutvai khuthe thu jong leh haosaho chule CSO lamkai ho toh sumguh anehkhom u ahijeh in koima aphun theipoi. Govt. sumguh anehvaset jeh chun japi phatchomna ding Govt. hengah ima cha aseingam jitapoi.
*CSO ho:* Vetsahnan, Kuki Inpi, KSO, KKL… ho, kaigop a seidin Govt. in a lamkai hou lhalo apeh lou kiloikhomna jouse hi Civil Society Organisation (CSO) kiti ahi. India hi Demoratic Govt. ahijeh in Govt. officer ho sang a hi CSO lamkai ho hi lenjo ahiuve tithei ahi. Hijeh a chu gamsung uva MLA, Minister hole, DC, SDO chuleh Military Officer jouse hi CSO lamkai hon akithopiuva agam a dia atohnau dungjui cheh a napha atoh sah diu chuleh asuhkhel abolkhel u avetlhih diu ahi. Hinlah CSO lamkai ineisun u hohi Lamkai gilkel ngen tobang ahijeh un, napha tohsah a abolkhelnau velhikei dingtechu, amaho a kon'a hi ipi kanedoh dem, ijat kaki loidoh theidem tingen chuleh jule sa anehkhompi adonkhompi, akham khompi ngen ahijeh un, japi din hangsan tah in ading ngam ji tapouve. Amaho hi Lamkai gilkel kiti ahin, a oiva theiloujeh un japi phatchomna ding deibang in aboldoh jou ji pouve, (CSO lamkai jouse kiseina vang hiponte).
Chule tu gallaitah a Kuki min a genthei hahsa thoh ding sang a koite hamkhat lunglhaisah a phatchompi teiding gelna a aguh a melmate toh kikhutjop jing a Kuki kijoh le le ho jong hi lamkai gilkel ho ahiuve.
*Houlamkai ho:* Lamkai gilkel hi CSO holah sang in Hounatong, Houlamkai ho lah a hin tamdehset inte kati. Ajehchu Theology simjouse hin, "Bible hin ipi mong mong aseiham?..." ti hi kaboipiu hileh Pathen thu imudan u kibang ding Houbung denomination a kikhentelna jong umlou ding ahi. Hinlah Theology simjouse hin sumlepai tamtah chule kum phabeppi lut a kahin sim u Theology chu phatchompi teiding kagot ji jeh uva, kahin simchai teng uleh natoh nading mun akilem pen pen kaholjiu ahin, amujoulou ho ahilouleh kimkhat chun kihinso natei dia ministry chom chom le demomination chom chom kahin boldoh jiu ahi. Hitobang lamkai gilkel hohin Houbung sung ajong ama phatchomna ding bou akigela atohkhompi ho gelkhoh loujing ki umdalou ahi.(Houlamkai jouse kiseina vang ahideh poi).
*Nungjui gilkel (hungry follower):* Mi kimkhat hi ama lol ding kivet jeh a anam lamkai le asopi ulenau dalha a melmate bel a asopi pedoh (that) a pang jong ki umda ponte.
*Bongchal chang chilpet amuh som hih un (I Tim. 5:18):* Suhmillouding chu bongchal chang chil hin apupa dia achil ahin achilpet a atha alhah sam louna dia aneh ji ahi. Tulai lamkai gilkel ho chang chil vang achang chil jouse aman akineh chai ji tobang ahi.
*Thugeilhe*
Lamkai gilkel nahi nahilou kihetna ding chu;
1. Lamkai nahung hia pat nangma inchen joh ahung khan tul tul leh, Lamkai gilkel nahi tei ding ahitai.
2. Lamkai nahung hia pat julesa nahin neh a na office chu judonna a nahin neikhah leh, Lamkai gilkel kiti chu nahiteiding ahitai.
3. Society ngailulheh dan in kilang jong lechun natoh jouse nehkhah teiding nagot ji leh Lamkai gilkel kiti chu nahitei ding ahitai.
Lamkai gilkel kiti hi neh theijouse akam sung ah kihetpeh jong leh a oiva ngaipoi. Lamkai gilkel le nungjui gilkel kigom Jesu seijui Judas jong chu bolthei sun a sumguh aneh a ajona a a Pakaipa jong akijoh doh ahin hinlah aoiva dehpon akhonnan thingleh a akikhaiyin atumpi apohkeh bouve.
Hinlah suhmillouding chu, lamkai jouse Lamkai gilkel ahideh poi. Inamsung uva, MLA minister, CSO chule Houlamkai kitah tah tah phabeppi inei nauve.
~ WAP
No comments:
Post a Comment
Comments not related to the topic will be removed immediately.