DIKTATNA IN NAM A TAWISANG (Paunakte 14:34)
INTRODUCTION:
Diktatna
in nam a tawisang dan hibang ahi, mi Christ a ginna nei tu khat chuh
asep-abawl ah diktatna mah masuan in anei a, alampi jong a vang hi,
banah nam sung chidamna ding leh nam in a ason theihna ding in amasa
penpen in diktatna apoimoh hi. Ajiak diktatlouhna in bangmah
asupiching zou kei a, bangmah a gahsaklou gen thadah, bangmah
sepkhiat a nei kei hi. Diktatna in khantouhna hi a, diktatlouhna in
niamkiatna ahi hi. Bangjiakin ichih leh diktatlouhna in supna vive hi
a, ahijong in diktatna in khantouhna leh nam tawisangna ahi. Tuachi
mahbang in ithupi in jong hih "Diktatna in nam a tawisang"
chin gen hi(Paunakte 14:34). Diktatna hih gensaubeh talei diktatna in
nam chauch a tawisang kei a ibiak Pasian tawisangna jong ahi hi;
Pasian deih na jong hi sawnsawn hi. Tuajiakin "mi diktatte
Topa'n gualjawl ding ahihdan Laisiangthou sung ah kimuthei hi (Sam
5:12). Bible in jong diktatna thupisak ahihman in diktatna hih manpha
leh thupi mahmah, adiakdiak in ei gingtute lak ah. Ajiak pen "mi
diktatte hih Toupa ah a kipak ding uh" chi’n Laisiangthou in
gen hi (Sam 64:10). Tua ahihman in ei gingtute a ding diak in
diktatna mah chihlouh adang bangmah athupi masa ngai kei hi. Ajiak
pen ahihleh diktatna in Pasian kipaksakna ahi hi. Tua ahih man in mi
kua pouh Pasian na sepna leh Pasian kipaksakna ding in hih diktatna
poimawh ahihman in diktatna mah tawh na khat pouhpouh ki semsuah thei
ahihman in diktatna tawh bangkim ah masuan lei ki daupai ban ah ki
lam zang hi.
NAM
SUNG KI VAIPUAKNA AH DIKTATNA APOIMOH DAN THUKHENKHATTE:
Nam
lam tawh kisailam thugen ding ihita ua, hua masang in hih nam ichih
bang e? Nam ichih ham khat jangte leh tawndan kibangte ahi hi. Tua
ahihman a aki sia dingte ihijaw kei ua, aki thutuak leh a pangkhawm
dingte ihijaw uhi. Ajiak
kithutuakna in inam(Thangkhal) leh iham tawisang ahih man a diktatna
poimoh ahi.
Diktatna in nam tawisang ahihman in ham khat jang
ei Thangkhalte ikithutuak
uh ngai ding hi. Bangjiak in ichih
leh "Diktatna in nam a tawisang" chih
ahi hi(Paunakte 14:34).
Ei Thangkhalte ihihleh nam lam tawh kisai ah iki khai khawmna
uh leh iki gawm khawmna uh ahihleh TTO, TYO leh TSPte ahi ah, tuate
sung lak pan in alubawk penpen ahih leh TTO(Thangkhal Tribe
Organisation) ahi a, hua ahihman in TTO in nam lam sil tawh kisai lam
peuhmah ah diktatna in inam uh a tawisang theihna ding in bangmah
dang apoimawh masa kei a apoimawh masapen ahihleh van tunga om ibiak
Pasian uh ahi. Ajiak Pasian lou tawh sangpi tung in nam khangtoute
leh athupi mahmahte hihmahnanlei jong ithupinate leh sangpi itungnate
in sawtpi hung daihlou ding hi. Tua ahihman in bangkim ah Pasian
imasatsak ding chihpen ei Thangkhal mi namte'n apoimawh pen a ikoih
ding uh ahi. Bangteng hileh ithu gen sunjom kikta lei alubawk pen
diak inam uh a dinga ahih leh TTO ahihman in TTO a nam lamkaite in
inam hung tawisang theihna ding un bangkim a nam lamkai President,
Secretary leh Memberte in nam lam vai tawh kisai asep abawl ua, amau
theihna, amau pilna leh amau siamna ban ah amau vaihawmtu ahih na uh
suanglou a Pasian jahtakna tawh amaute in inam uh ahoih lama ahung
pui theihna ding un, nam lamkaite hih ki thutuak a thukhat a ding
khawm a ibiak Pasian pen amasa a ing koih ua Pasian tawh nam lamkai
leh vaihawmtute ing hih uleh inam lamkaite sung ah kilemna leh
kithutuakna ing om dinga huami in nam chidamna leh masawnna ing hih
ding thamlou in mi nam dangte mitmu leh thei ding ajong hoih leh et
teh tham ing ching ding hi. Hua hileh a diktatna gah uh hanga TTO
sung chidam ding in TTO in jong masuan tou jel ding hi. Hichibang ing
hihleh inam uh a dinga pan ing laknate un inam ahung tawisang thei
ding uhi. TTO lam thu bangtan hiam khat igenkhit nung un tun saulou
TYO lam tawh kisai igen ding uhi. TYO(Thangkhal Youth Organisation)
hih khanglai lam tawh kisai ahi a, apoimoh mahmahte lak ah khat ahi
hi. Ajiak khanglaite pen ahihleh muvanlai banga thahatte leh
ngaihsutna gangte ahih man un khanglai hun pen hih thahatlaitak(prime
age) ahi hi. Aban kik ah khanglaite hih humpi nelkai banga thahat,
hangsan leh launeiloute hi uhi. Humpi in a nek ding sa te amah khut
sunga om ahihman in a thaneih tengteng tawh delh in a bawh jel a
tuachi’n asa mat te a ne ah huate in ki vak hi. Humpi ichi thahat,
hangsan leh launeilou ban ah gansate a kinga ahih man in sa te a delh
a bawh chiang in khat veivei a bawh khelh hun leh a bawh lemlouh hun
jong om a, ahih hangin hih bang hun in jong lungkialou in athou kik a
aki panthak jel hi. Tua ahihman in khanglaite hih humpi banga thahat,
hangsan leh launeiloute ahihman un zingchianga inam ua dinga khuampi
ing hih dingte ahihman un manpha mahmah uhi. Bangjiak in ichileh
khanglaite hih zingchiang ading a apoimoh mahmah khuampi ing hih
dingte ahihman un amau khut sunga bangkim ki nga a, tuajiak in
amaute'n Pasian lau kawm a diktatna tawh panmun ing lak ua ahih uleh
amaute mah ahi uhi inam tawisang dingte.
TYO hih khanglai lam tawh kisai ahihman in TYO lamkaite leh
member te’n kithutuak a pan ing lakkhawm uh leh amaute mah ahi uhi
i nam(Thangkhal) tawisang dingte mah. Ki lamkaihna leh vaihawmna khat
photphot ah khantouhna ding leh masawnna di’n diktatna mah poimoh
masa penpen hi. Ajiak diktatna omlou na ah kilemna leh kithutuakna
omlou ahih man in khantouhna jong om ngailou hi, khantouhna omlou na
ah bangbang organisation hihmah nanleh jong nam tawisang malak a nam
minsiatna hijaw hi. Tua ahihman a lamkai lamte'n hih diktatna mah chi
tentan a ma ing suan uleh a diktatna gah un inam ing tawisang thei
pan ding hi. Bangteng hileh singtangmite'n hun nuam thupi i mang
khawm jel uh ua, Tuate ahih leh: Zomi Namni leh Changvang Kut chihte
ahi. Hihte gel ei singtangmite'n hun nuam leh thupitak ah imang khawm
jelte uh ahi ah, hih hun chiang bang in akisaipih deuh TYO mah ahi.
Zomi Namni leh Chavang Kut ichih hun chiang bang in ei singtangmite'n
i nam puan chiat uleh ipu-ipate ki chei dan leh lam dan chihte
theihgigena etsakna in inampuan chiat uh leh i nam lam chihte showna
ki nei chiat ahihman in, adiak in lamkai lam deuhte'n naupangte milak
ah discipline neitak leh pilvangtak ah a om theihna ding un hilh masa
uleh naupangte'n jong lamkaite thugen ahihman in mang ding uhi. Tua
hileh mi dangte(nam dangte) mit mu ah et tontakte leh aki thumante
ing hiding uh ban ah amaute'n inam(Thangkhal) uh a diktatna uh leh
aki thumannate hang un inam ing tawisang thei ding uhi.
TTO leh TYO lam thu ah diktatna in nam atawisang dan thu
tomkim igen khit nung un, apoimoh mahmah TSP lam thu i gen kik ding
uhi. TSP(Thangkhal Sinlai Pawlpi) ichih chiang un hung khangtou
panpan laisimlai lamte hidiak uhi. Sinlai naupangte a Nu leh a Pate
uh angsung pan in ing khankhiat khit chiang un pilna leh siamnate
poimoh ahih man in ing jil toutou ua pawlsawm, sawm-leh-nihte bang
ing tung jou uh ban ah lai pawlsawm leh sawm-leh-nihte bang mi
khenkhatte'n a joh joulouh laitak ua, Pasian hehpihna tawh khenkhatte
in ing jou thei uhi. Hih bang hun chiang in inam(Thangkhal) sung lak
pan in jong mi bangjah hiamte in jong lawhchinna ing ngah thei uh
ahih man un sinlai lamkai TSPte'n kipakpihna programte bang apasste
lopna leh kipakpihna chi’n hun a jatpi zel uhi. Hichi bangte ing om
theina pen bang e ichih kik leh siamna ana ngaina ah aphut tute(TSP
founder) ban ah TSP lamkaite panlakna hanga hichi bang hunte ing tun
hun chiang in jang leh mang thei in i om uhi. Ajiak pen mihing ihi ua
ngaihsutna neite ihih man un iki pahtawi uh kisam hi, ithugen aban
jom kik talei pawlsawm leh sawm-leh-nihte kipakpihna programme om hun
chiang in lamkaite'n kipakpihna(love gift) silpiakte uh hoih in
hoihta kei leh kipakpihna etsakna ah lamkaite'n apiakte uh sinlai
naupangte lohchinna ah abol theih khomkhom uh ahihman in a love gift
pen chu bang chi bang e chih ki gen theilou hi. Himah nanleh jong
alohchingte kipakpihna ibawlte uh lungdam ahuai mahmah mai hi.
Bangjiakin i chi leh laisimte’n atha uh ban ah alungtang tengteng
uh tawh lohchinna ing ngah uh ahih man ua kipakpih huai uhi. Hichi
bang programme i bawlte ing om theihna pen lamkai lamte’n vei leh
tup a ing nei jiak uh ichilou thei kei uhi. Hihte tengteng lamkai
lamte’n abawlna jiak uh ahih leh i nam a itna jiak uh leh inam a
khantouh theihna ding khualna a diktatna tawh pan ing lak jiak ua ing
om thei ahi. Kipakpihna ibawl theihte un TSP chidamsak leh om jia
sulang ahihman in TSP in masawn ahihlam theih in om hi.
SAPTUAM
tawh KISAI KI VAIHAWMNA AH DIKTATNA APOIMOH DAN THUKHENKHATTE:
Saptuam ichih bang e ichih leh pawlpi lam tawh kisai a
kivaipuakna lam pang ahihman in tuate iki kum ding uhi. Saptuam sunga
a ki saipi deuh lamte ahihleh saptuam sung kivaipuakna ah, Local
Chairman, Secretary leh Upate ahi uhi. Hih teng ahih uleh saptuam lam
tawh kisai in mipite Christ ah kemtup leh mapui tute ahih man un
amaute saptuam ading a
alubawkte
ban ah
amaute'n saptuam akeptup uh ngai ding
hi. Bang chi keptup ding
e ichileh Christ lam tawh kisai ah a keptup ding uhi. Tua
hileh saptuam sung ah kithutuakna leh masawmna ing om thei pan ding
in, saptuam ing chidam ding hi. Saptuam ichih Jesu Pasian tapa ei
mihingte ikhelna ua pan a ing tankhia pa ahihman in iki pawlkhawmna
uh saptuam sung kivaipuakna ah diktatna apoimoh hi. Saptuam sung
kivaipuakna ah diktatna apoimoh dan thukhenkhatte ahih leh saptuam
ichih gingtute kipawlkhawmna ahihman in a manpha mahmah hi. Saptuam
ichi gingtute Pasian phatna leh biakna ahih man in kipawlkhawmna
dangte tawh kibanglou hi. Kipawlkhawmna dangte ahileh pen ei
Christiante tawh ikipawlkhawmna uh tawh ki banglou ban ah ikivaihawm
dante leh ikivaipuak dante uh kibanglou hi chih genlouh in jong ithei
chiat uhi. Kipawlkhawmna ichih gingtu hilou tampitak hih itenna
leitung a om a, tuate jong a kivaipuakna uh leh a kivaihawmna uh
kibangkim lou hi. Ahijong in ei Christian aki chite hih gingloute
tawh ikipawlkhawm dan uh ki banglou hi. Ei gingtute ihih uleh
ikigawmkhawmna uleh ikikaikhawmna uh ahileh ibiak Pasian leh eite
tanga asi ihundampa uh Jesu Christ ahi. Hua in eite khat in iTopa
Jesu Christ ah ing gawm khawm hi.
Saptuam omdan leh kivaipuakdan thu tamlou igen ta ua tun
saptuam a khantouhna ding leh anop theih na ding in diktatna apoimoh
dan igen lai ding hi. Diktatna in kipawlkhawmna pichingsak leh
nuamsak ahihman in saptuam lam kai Upate'n Christ mah masuan in ing
nei leh uh ing diktat chiat ding ua, tua hileh saptuam in ma ing sawn
in chin mipite'n jong kikhop chihte atha uh ing nuam un chin biak-inn
kai ding jong mi ing tam ding ban ah akai ding mi ing tha nuam ding
hi. Hichi bang ing hihleh bangmah chik ah biak-inn juan ngailou leh
kai sawm ngailoute in jong biak- inn lam ing juan theita ding ua
lungdam huai ding hi. Saptuam ichih aneitu mihingte ihikei ua aneitu
Christ ahihman in Christ mah masuan in sep leh bawl ah diktat lei
ikim ipam a om saptuam dangte ‘n ing pahtak ding ua mi'n hua
saptuamte akivaihawm dante uh leh akithutuak dante uh chi’n mite'n
ing gen ding ua. hua chiang in eite'n idiktatna hang uleh
ikithutuakna uh hang in i nam uh i tawisang thei ding uhi.
KHUA
SUNG LEH VENG SUNG KI VAIPUAKNA AH jong DIKTATNA APOIMOH DAN
THUKHENKHATTE:
Khua sung leh veng sung i chite adiak in ei singtangmite in
khua sung hausa leh veng sung hausa ki nei chiat ahih man in khua
sung hausate leh veng sung hausate'n hih akhua sung uh leh a veng
sung uh, ing khangtou theina dingin hih khua sung hausa leh veng sung
hausate'n amau thu leh amau deina mipite lak ah apaipihlou ding un,
Huh sanga khua sung hausate leh veng sung hausate'n hih khua sung
authority bana veng sung authorityte tawh thu ki kumtuaka pan ing lak
ua diktatna mah ing chi uh ua diktatna tawh khua sung hausate leh
veng sung hausate'n khua sung leh venga pan ing lak chiang un hih
akhua sung uh leh aveng sung uh ing chi dam dinga buaina omlou ding
hi. Khua sung leh veng sung a khangtou theina ding in khua sung
hausate leh veng sung hausate in Pasian ing thei uh ahoih ding hi.
Ajiak pen Pasian theina in diktatna ahi. Hua bana khua ahih ta jongin
veng sung ahih ta jongin hih government lam pan panpihna ing pai
mipite ading ah hamphatna i chi, ing paite ahih leh mipi lam tawh
kisai jong om ah bana khua sung leh veng sung lam tawh kisai aomte,
ahih bangbang ing hih thei na ding in akisaipi khua sung leh veng
sung hausate ahih man un, amaute'n diktatna tawh mipilaka ing zek
theina ding un hih khua sung leh veng sung hausate khut ah ki ngah
hi.
Mihingte i hih ua kua mah abukim i om kei ua kua man silbawl
khial kei ning chi thei ki omlou di a hih man in khua sunga, ahih kei
leh veng sunga buaina neu nounou leh lian pipi ing om hun jong om
thei tham hi, ahih jong in ki gen theilou hi buaina ing om hun ding.
Bangteng hih leh khua sung leh veng sunga bangbang buaina ing om jong
in khua sung hausate leh veng sung hausate, bana khua sung
authorityte leh veng sung authorityten khua sung leh veng sunga pan
ing lak ua, diktatna tawh vai ing hawm chiang un khua sung leh veng
sungte ah buaina chite ing omlou ding in khua sung leh veng sung ah
khantouhna in vai ing hawm ding hi. Tuahihleh khua hausate leh veng
sung hausate in min hoihte ing ngah ding ua ahih na nam un jong min
hoihte ing ngah ding hi. Tuajiakin sepna lam khat photphot ah
diktatna tawh na sem khua hausate leh veng hausate'n a na sep gahte
ua pan in adiktat uh leh adiktatna jiak un a nam un masonna leh
khangtouna ing nei ding uh ahih man in diktatna i chi poimoh mahmah
hi. Diktatna in adiktatte atawisang bana ah ahihna nam na ngon jong
atawisang hi. Ahih hangin diktatna omlou in bangbang nam hihmahnanleh
jong akhangtousak ngaih kei a, akiamsak zoh hi.
DIKTATNA
SANATUM BANGIN MANPHA MAHMAH AHIH DAN THU KHENKHATTE:
Diktatna
ichih muhthei sana bang in manpha mahmah hi. Hua mah bang in itenna
uh leh ikhuasakna ua, milian, milal inei ua tuate minautangte sangin
manpha zaw uhi. Milian, milal ichite hih MLA, MDC leh Officerte ahi
uhi. Amaute'n minautangte sang in government lam tawh kisai na khat
photphot ah thuneijaw uh ban ah mite’n jong amaute thei jaw uhi, mi
nautangte sang in. MLA,MDC leh Officer chihte'n thuneihna tuamtuam
anei chiat ua, athu neih na uh ahihleh amaute omna mun leh mual(area)
in pua hi. MLA, MDC leh Officer chihte’n amau omna chiat ua
government tawh kisai in thu anei mahmah mai ua, amaute athuneihna
leh amohpuakna uh lian mahmah hi. Ajiak ahihleh
amaute'n(MLA,MDC,Officer) gam neilou napi un government theih in
hausate sang in lianjaw uhi. Hua in amaute thupina ahi hi. MLA, MDC
leh Officer letjawkna dangkhat chu amaute’n asia-apha, ban ah
mipite a dinga ahoih leh phatuam khua sung hita in veng sung ah ahih
jong in bawl ding leh sep ding chihte en kaitu ding ahihman un amaute
hih government theipitute(palai) hi uhi.
MLA, MDC leh Officer chite eilak diakdiak ah ham tuam, pau
tuam zang ngen hi uhi. Ham tuam, pau tuam ngen jang ban ah nam tuam
ngen om khawm, teng khawm ngente ihih uhi. MLA, MDC leh Officer
chihte hih atangpi in adiktat sang in adiktatlou tam jaw ua,
tuajiakin mi'n angah ding leh a tan ding ua aki lawm tampi ban ah muh
ding tampi ahibanglou tak a apaina jiak ahih leh adiakdiak in iMLA,
MDC tam jawte diktatlouhna jiak in government lam pan muhding
panpihna chihte etsakna din- langva leh adang tampite hina pi’n
mipite’n, ahi bangbang muh dingte mulou uhi. Hihchibang MLA, MDCte
in ahih na nam uh a tawisang ngai kei ding uhi. Hua sang in min
hoihloute a ngah jaw uhi. Officerte jong tuachi mah banga mipite
ading mah ah government palaite ahihman un asep ding leh abawl dingte
uh sem leh abawl hoihlou teng in minhoihlou a ngah jaw uhi. Tuajiakin
mipite siklehtanga government palai MLA, MDC leh Officerte'n amau
lang ngaih ding sang un mipite a ding a nahoih sepdingte ginatakin
ing sep theih nang un amaute'n diktatna masuan in nei thei uh hileh
amaute'n jong mipite deihsakna leh mipite phatna angah ding ua,
Tuachi’n amaute’n ahih na uh nam leh aham te uh jong adiktatna un
tawisang thei ding hi. I MLA, MDC leh Officerte'n diktatna tawh na
ing sem uh hileh amaute lah minthang ding ua, mite theih in ing om di
uh ban ah gam leh nam in jong niamkiatna sangin khantouhna lam ing
ngah jaw ding uhi.
CONCLUSION:
Diktatna
in nam tawisang ahihman in mi asep abawlna lam khat photphot a, mi
diktat mi in asep gah mu ding ahihman in kisik huailou ding hi. Mi
diktatte pen Pasian laute ahi ua, asep khiatte ua pan mi'n ahoihnate
uh ban ah ahihna nam na ngon jong mite’n thei uh ahih man in
adiktatna gah un a nam tawisang hi mawk hi. Mi diktatte thupi ahih
man un "TOUPAN mi diktatte lampi tuh a thei hi" chi'n
Bible in gen hi(Sam 1:6). Diktatna ichih manphatak mai ahihman in
masawn a mimal hi in nam lam vai hita mah nanlehjong khantouhna lam
ngen a ngah ua, ahih na nam uh jong adiktatna uh tawh mite lak ah
atawisang uhi. Diktatna i chi hih Pasian mitmu leh imihing pihte lak
a ilah khiat ahihman in idiktat leh idiktatlouh ina septe tung pan
mite’n mu ua, Tua ahih man in i sepkhiatte in mite tunga isep
bangbang in thugen a nahi hi. Diktatna in mi lian, mi lal, saptuam,
pawlpi ban ah politics leh organisation lamtawh kisai nakhat photphot
lam asuk pichingsak guak hilou in khantouhna leh kithutuakna
apiangsak hi.

No comments:
Post a Comment
Comments not related to the topic will be removed immediately.