Global Zomi Lengthe 2025 Etkikna ~ V. Nunlian

LEITUNG bup Zaila Awisiamte kidemna, Global Zomi Lengthe 2025 manphatna, a gah leh ka sinkhiak thute midangte’ a dia thumanpha leh sinlai hoih om ngei ding a lametna toh ka hon gelh hi. 

 
Vaisai Zia:  
Zomi Music Uplift Society (ZOMUS) leh Zogam Artiste’s Association (ZAA) pangkhawm a vaisai ahi.  ZOMUS in Myanmar Headquater a nei in khovel  mun tuamtuam,- Australia, Europe, Malaysia, Singapore leh America gamte a Unit (Committee) a neihte toh pangkhawm, gelkhawm in nna ki sem hi. Hiai nasepna pen khotang vai himahleh abiktakin ZOMUS vaipawte a tam zaw Pastor leh Saptuam a kizang mite ngen ahihman un nna khempeuh Gospel suak pah, Thumkhawmna, Toupa phatkhawmna leh vaiguan himhim ah saptuamte toh pangkhawm in nna kisem hi. Hiai apan zillai khat ka neih tuh khotang vai-te ah leng saptuamte’n pawng fel, pawng maingal, a pawng gentheihte let dia koih thoh zaw lou in, Saptuam’ Upate,  Pastorte mah kigolh in khotang vai sawk in mohpuakna leen lehang i khotang paidan a dik zaw kha dia aw chih hon ngaihtuah sak!  

A Sakmin Zomi Lengthe:  
Kum paisate ah Global Zomi Idol chih hi a, huaiziakin “Idol” kichi thumal pen Milim Biakna toh mekmat ziak in gen-le-sak hong om zeuhzeuh a, huaiziakin Idol kichi mun ah “Lengthe” koih in om hi. “Idol” kichi thumal ki zatdan omzia bel Milimbiakna chihna lam sang in “Mite etton tham ching, ngaihsan huai, a tungtuante” chih lam kawk a zat himahleh khenkhat ngaihtuahna ah bel Bible a “Milimbiakna” mah toh etkhawm hiveve ahihmanin soisel in om kha sek hi. Bible in Milimbiakna a chih diktak tuh milim khat mai a va kuun (bia) chih hi thou mahleh “Zulhzauna, thanghuaina leh huaihamnate” khawng hizaw hi (Ephesate 5:5). I awlmoh ding pen awlmoh khalou pi a “Idol” thumal bang ngai theilou pah zawzen i batna uh om ahi diam? 

Ahia, Idol mun a “Lengthe” a hong ki koih chiang in hon sukha diak, Zaila toh hong kituak mahmah khat om hi. Ei Zomite lamal (la thu) ah “Lengthe bang khuang, Lengthe bang awi” ana kichi tou ngitnget mah ahihman in a valh dan hong nuam mahmah hi. ‘Zomi Idol’  pen ‘Zo Idol’ i chih louh bang in ‘Zo Lengthe’ chi lou in “Zomi Lengthe” chi hi hang. ‘Zo Lengthe’ i chih chiang in a ‘The’ (Lengthe) Zogam a om The genna  in ana kizang deuh a, ‘Zomi Lengthe’ i chih chiang in “Zomite (mihing) Lengthe bang a lasate” chihna ahi, chi in ngaihdan kum khenkhatte hilhchetna kipia hi.  

‘The’ (Lengthe) te a chi kibang vek kei mahleh a tangpi in lei sung ah a tui tha ua, kum 13-17 kikal veel leisung a aom zoh chiang un hong keuh in leitung ah hong pawtkhia in, kaal 6 (Six Week) veel chauh dam uh kichi hi. Hiai a damsung uh tomchik sung lel in khuang in, lungkim tak, khasiat huai tak, lungleng tak in zaila awi ngeu-ngeu uh hihtuak hi. Tomchik dam ding Lengthe te kilawp tak a akhuan sen-sen bang un, ei Zomite’n zaila toh Pathian kilawp tak a i phat ding, i gam itna la i awih ding, mihing khat leh khat ki itna siangthoute la a i sak ngeu-ngeu ding mah hi chih hon ngaihtuah sak ei.

Fund koi a pan kimu?
Khenkhat in ZOMUS hausa mahmah, sum baihlamtak a mu ziau ding in ngaihsun uh ahihmanin ZAA toh a sepkhawmna uah lawk (profit) petmah ding in ngaihsun uhi. Tutung Global Zomi Lengthe 2025 kidemna a budget 65 thousand USD hi a, tam mahmah hi. Hiai pen ZOMUS hi in ZAA hitaleh neihsa khat lel leng a om lou, zon chihtak a zong, mi kiang a maisa tawng a pai nilouh, tha leh zung tampi seen nung a kidaih hamham hizaw hi.  

A bitakin ZAA (India) leh ZOMUS munpi (Myanmar) –te ah gamsung buaina ziakin fund tam ki kaikhawm zou mahmah lou, lam pai man, lamkal a nek man ding lel khawng mah ki mu hamham hizaw a, a sum zong taktak bel gamdang a ZOMUS omte hizaw hi. Ahia, lamdang, nuihzat huai ka sak zawzen khat ahihleh,  khovel vai himhim ah, a sum thoh ngam lou pente  apau hang pen leh mi soisel hat pente hi ua, kiphal tak a sum thohte bel piching tak a om, mi tawsawn leh a daikhinkhian thei-te hi uhi.  

Pau leh ham thu:
Lamka (India) ah bel i pau uh kitheituah chiat hi. Huaiziakin naute (Lasa siamte) a zin dek chiang un “Na pianpih pau hon zang tam un aw” chi in kivaikhak gige hi. Kei, mahni pau zang tam dia a vaikhaktu pen in amun tak ka sikkhak chiang in Lamka apan gal ngaihtuah a bangteng i gen sek uh dik thei lou ahi chih ka musuah hi. Vocal Training ka piakna ah “Huaiziakin” chih thumal ka zat chiang in thei het lou uh ahihmanin “Sia, huaiziakin na chih pen bang na chihna hiam?” chi in hon kan uhi. Lamka ah bel “Huaiziakin” chih leltak a theilou om lou ding hi. Himahleh mundang a Paite pau za kha ngei hetloute a ding in bel buai huai tham mahmah hi.

“Huaiziakin” chih sik a, “Tua ahihman in” chih thumal kon zat chiang in theisiam in lu su ngauh-ngauh uh ahihmanin ka sinsak dan leng a hong lamzang zaw hi. Himahleh “Tua ahihman in... lungdam” chih kammal kon zat chiang in Social Media ah “Na pau theilou maw deldol teh...” chih ka mu zui pah a, ka ngaihtuahna ah “Pa, amaute ngaidam in a thilhih uh a thei kei ua ahi” chih peuh hong lut mawk hi. Thil himhim amun leh gal a ngaihtuah kibang lou chih ka gen nopna ahi hi. Thil i muhchet phak louh pen thutuam hitaleh, bang a chia biakin kai gige-te, naupang Sunday school a khangliante’n kampau huchi pilvan louh, kiphasak tak a thil gengen lai tel i hi ding ua aw! chi in ka ngaihtuah hi. “Na pau thei lou maw deldol teh” chia ki kou sang in, christian khat i hihna uh toh “Ei pau hon zang ve” chih dan in hong ki sawl leh bel kei a di’n thuman ding kilawp huai diak ding hi.  Kousiat leh kitotna kammal toh ngetna kibawl pen a zuih kithalawp huai lou ban ah, mi piching khat a ding in zum huai ahihlam i theih khiak uh kisam ka sa hi. 

A theihsiam ding uh deihna toh ahithei tan a i zomi pau kon helkhawm chiang in lawmte leng hong kihong in amau leng Paite pau hong kisin in hon houpih ua, ken leng amau pau sin kawm in ka nui zaizai thei uhi. Bangchituk in kikhen sawm lehang le Pathian in Zomite pau thu ah leng nidang sang in ahon kinaih sak zaw a, ahon gawm hiai-hiai chih ka muh dan ahi a, ‘Zomite tuibang ki gawm’ i chih hun tung veve ding hi chih ka gingta tinten hi. Tu khang zaw ahikei mai thei, himahleh khangthak hong om ding ah i kigawm veve ding uh chih ka lamen hi. Tu khang ka gingta kei ka chih ziak bel, kigawm ding a i lungsim uh ki man nai mahmah lou, i omna chiat a kitangzial nilouh, hi thei kisa chiat dan in ki om hi. Pathian in hun a chih chiang in bel lungsim kimanna ahon pe ding a, beh khat, sa khat, sisan khat ngen i hihdan i thei chiang mai ding uhi. Tu hun a i omdan uh bel kigawm theih louh a poidan Pathian in hon sinsak ut himahleh eilawi in a poi dan thei napi a pom ut nailou, mahni angma chiat sial a buai lai hihang!

Saptuamte panlakna:
GZL (Indian Region) a ki sai zoh phet in Lasiam i telkhiakte, local saptuam khenkhat kiang ah, “Nou biakin ah hon chial sak unla, panpihna khawng bang le 1000/2000 pekhawm lehang ki domkang tuah hi ding i hi” chi in ka ban dawp a, khat mah ah ka lohching kei hi. Malaysia, Singapore leh gamdang i Zomi pihte lak ah bel akua saptuam chih om sak tuan lou in Pathianni-te ah kikhop pihna hon nei ua, Love Gift hon pia in thugenna leh lasakna hun hon bawl sak uhi. GZL vai a khualzinte group 7 khawng a kikhen saptuam tuamtuam ah ka va kikhawm ua, kei bang le thugenna hun ka va tang zeuhzeuh hi.  Biakna ahon zatpih kia uh hikei, GZL 2025 final ni chih louh peuhmah Agape Pawlpi (Church), Malaysia te’n a biakin uh hon zangsak in, nek leh tak vai saitu in pang zawmah lai uhi.  Saptuam leh La kidemna paikhawm sak uhi.  

La kidemna khawng i neih chiang in i lasa siamte’n Gospel mah a sak ding uh deihsak chiat mahlehang a lasakna ding uh stage pe thei lianpen tuh khotang a pawl omte hizaw lou in Saptuamte hizaw hi. Saptuamte’n tagah meitheite veh, damloute thumsak, missionary-te vak ding chihte i thiltup omsa banah lungsim put lian zaw ah midangte dawpkanna ministry khat bawl beh in, i lasiamte, minthanna ngahte hunpi i neih chiang kia a chial dia ngaihtuah lou in, kikhopna ngeina-te ah leng lasakna hun bawl sak in love gift tamlou toh panpih thei lehang khan huai mahmah ding hi. Mizoram a saptuamte’n bel a lasa siamte uh lasakna hun a bawl sak ua, a chawm zou sim mai uhi. Huaiziak tak in a lasa siamte uh leng khami diak uh, a ziak bel saptuam toh a kisukkhak hoih ziak uh ahi hi. Saptuamte mohpuak Bible in a gen tuh “Kidopsang tuah ding” chih mah hilou hia maw?  Khaile saptuamte neuchik hak lian zaw in a sau zaw mu di’n hak lian ni ei!

Khangthak Lasiamte:
Global Zomi Idol 2022 leh Global Zomi Lengthe 2025, kum 3 kihal sung in khangthakte lasiam dan naktakin ana kilamdang zou hi. Lasak i chih pen Aw (Vocal) kia hilou a, a khohei dan (performance) Creativity, Timbre & Articulation poimoh vek hi.  Tutung i lasiamte a vocal uh a hoih mahmah ban ah a performance uh hoih mahmah, hon thathou sak zou mahmah hi. Musical instrument khat peuh toh mahni kitum a la sak ah leng perform hoih mahmah uhi. Lungtun huai in, i lung dam mahmah lel hi.

Rev. TN Muanthang in a music zil lai in a music teacher khat un “Na la uh khat hon sa in” a chih ziak in “Itna lamdang” (Amazing Grace) ei pau a asak leh a teacher-pa un “Huai pen sapte la ahi, nou namte’n la nei lou na hi uh hiam?” chi hi.  Huaitakin Htp. Muanthang in leng ei pupa lakaihte a sak leh a teacherpa un “Hiai eivoi na la uh” chi hi.  Tulai la-te i sak uh ahi ding mah, himahleh i ngaihnep uh pupa lakaih-te i theih ngei-ngei ding ua hoih, i ki bulpat thak ding uh poimoh mahmah hi.  Huaiziakin tutung GZL 2025 ah i contestant-te Rev. Lianpi, Chairman Central ZOMUS in zil pih in, sak pih a, thupi petmah, manpha petmah hi. Khangthakte’n lasiamte’n hiai pupa lakaih i neihte uh sin thak ding, sak zel ding kiphamoh hi. Zomi lasiam khat, mahni la (pupa la) theilou kichi zum huai ahihdan i theih thak ding uh thil poimoh ahi.

Hospitality:
Midangte awlmoh, zintun siamna, kamsiam tak a kihoupih i chihte Bible hon sinsak nunzia kilawmtak himahleh mi tamtak in i taksap uh ahi. I lawm, i unau gamdang a omte ei Lamka-te sang in hiai lam ah naktak in sang zaw uhi. Keile hithou, mi’n ahon houpih leh kidawng buk, “Awle” chih chauh khawng toh kidawng mai hi. Lungsim bel se tuan lou! I unaute bel kamsiam, houlimpih nuam, zahtakna mi pesiam in hon ngaihsak hoih mahmah ua, houpih nuam petmah uhi. Nek leh dawn ah leng hon ngaihsak in nuam leh kipak in hon koih thei uhi. Gamdang a om i unau zomite apan etton ding tamtak mu ka hihman in India apan ka zinpih uh lawmte khat kiang ah “Global Zomi Lengthe khatvei India in zintun thak leng ut na ing e” ka chi hi. Mite hon zintun dan in amaute ana zintun sam leng ka ut man hi.

Unau khat:
Lamka a om i singtangmi hihpihte i unau hitham hi. Himahleh i beh min khawng uh akibang lou tam hi. ZOMUS sung a i kithuahpih, i zomi pih i chihte bel Khuptong, Guite, Vualnam (Gualnam) Sukte, Valte, Tombing etc. khawng mah hi ua, unau ding in leng unau pha diak hang! I omna, i tot khakna, i khosakna mun leh i kithuahpih khakte ziak un i pau uh a tuam zekzek om, India a omten vaipau, meitei pau i koppih zekzek bang un, i unau Myanmar a omten Kawlte pau ana hah lak veve mahmah uhi. Hiaite khawng ziak a midang kisa i hih ngal kei uleh beh min kibang, la thumal khat zang khawm thei, pu-le-pa apan i tawndan kibang ngit-nget i hihman un “Nou Paite, Nou Burma-te, Nou Chinte” i kichih khawng nak hai huai lua, nak gamman lua, nak khanloh louh lua hi hang ei ka laizom aw! 

Sia Stephen Mang toh Vocal Coach ni 2 ka piakna uah, mun tuamtuam apan hong paikhawm lasiamte kiang ah “Tuni i vocal coach thupi ding uh ‘UNAU KHAT’ hi ei” ka chih leh nui nainai uhi. Vocal Coach topic ah kuamah in unau khat zang ngei lou uhi.  Ka awlmoh thu bang hi hiam i chih leh, tulel khang paitoute ah Myanmar Zomi leh India Zomite kingaina zou taktak nailou kisa ka hihmanin khangthakte’n Unau khat, tawndan khat, beh kibang, nam khat i hi uh chih hon theichian uh henla, kigawm in pangkhawm le, i tup “Zogam/Zoland” (amin zaw khatpeuh hitaleh!) phusuah zou ding i hi chih ka muh dan ahihziakin khangthakte lak a unau i hihna uh genchian ut tenten ka hi hi. Saptuam vehna a thugenna ka tankhakna munte ah leng “Unau Khat” i hi chih mah ka gen hi. Ahi, na ut louh thu hikei, na ngaihnat louh thu hikei, mizia tuampi i neih khakna uh leng om inteh, himahleh “Unau Khat hihang e, ka laizom aw”.

Kidemna:
Kidemnate ah a siam ngen telkhiak a omte kidem ahihman un i panpihte chiat siam i sak zawk uh pen ahi ding mah hi, siam chiat uh ahihman uh hilel hi. Mihingte’n i panpih lamte chiat ki mu hoih a, nalh kisa in, khatna hileh ki ut chiat, i panpih ziak mah a siam kisa pen pah mai hi. Ahive, hiai dinmun tak ahi makai piching, Judges diktat, mipi vantang tung a ngaihdan nei mi a poimohna! Judges hiam, makaite’n gup tuam neilou hilou, himahleh kidemnate siangthou tak a kemsiam poimoh mahmah hi. Technical mahmahta ahihmanin Judges-te apan etdan hoihtak ahon et nung un khatna leh nihna-te a mark uh kikim chet hi. Siam tuak uh, khatna la dia phu tuak uh chih chiang sak mahmah hi. Amaute gel kia hilou, top 5 a chingtou chiangte bang zaw khatna la dia phu vek uh himai hi.  Online voting leh Committee decision ah khatna ding pen kitelkhe thei lel hizaw ahihmanin etdikna lungtun huai in Judge-te chihtakna phat tham ching hi.

Miphatuamngai:
Ka khualzinnate uah Lengpui Airport a seem eimi omte’n ka ticket vai uh hon saipih, lampi hon kawkmuh ua, sawtpi mahmah hon buaipih uhi.  Kolkatta Airport ah leng huai bang mah in ei semtute’n kuanlam leh kiklam in hon buaipih, hon nek pih uhi.  Bangalore Airport ah ZYA (Bangalore) in nek ding hon pia giahna ding hon ngaihtuah sak uhi.  Hichibang a amite hon awlmoh eimi semtute thupi un etton huai petmah uhi.  Toupa’n amaute vualzawl hen aw!

Vaidawnna:
A kua peuh in winner hih ding ki deih chiat, winner lou ngal lop tak kisa khollou bang a ka ngaihsut lai in, inn lam kong paikik un Lengpui Airport ah Zomi Cultural Society leh SSPP (Aizawl) in honna vaidawn pah ua, thupi sa lua in ka mittui a dai pah hi.  ZYA Headquater in Unit chih a thu ana pia in khua teng a hon dawn ding in ana lemgel ua, himahleh kou paidan pen nitak dak khat khawng a Manipur gamlei lut pan ka hihmanun kithuzak tuah in zan nung a kisuk buai sang in ka paisuak mai ding uh chi in ka thukim ua, khua avak tak in Suangdoh apan bel honna vaidawn thei uhi.

Suangdoh ah VA leh Naupang tampi in honna dawn ua, ZYA Headquater vaipawten Maukot khua ah hong dawn ua, ZSF makaih in Singngat kho kiang ah mipi tampi, gari tampi toh Zogam Riders te’n mapi in Lamka tan kizui suk dondon zouzen hi.  Winner min toh pai kei mahleung i makaite lemgelsiamna thupi ka sa a, a mi leh sa uh khualzinte a ding in a nuam in a khamuan huai petmah hi.  Huchi’n Zomi Council Office ah ZC in vaidawnna program hon neihpih lai hi.

Hiai bang kinep louhpi a thupitak a vaidawnna pen nak manpha hina e, hichia kipahtawi siam nuam hina maizen e chih ka ngaihtuah nilouh a, makaihna toh kisai ah pianthakna tampi petmah ka neih loh hi. Ni bangzah hiam nung in Haichin lam ah Nunhoih thupitak in ana vaidawn nawn ua, hiai bang a kipahtawi i hong siam touh uh nak thupi lua, etton dia thil hoih petmah ahi. ZOMUS lam makaite’n thupi a sak dan uh ahon gen tuan thakthak ua, amau leng honna kipahpih law mahmah uh ahi chih ka zak in amanphatna lian sem hi in ka thei hi.

Toupa’n Music tungtawn a Zomite kip sem a mankhawm (ki naih sak) toutou hi chih ka lungtang in thei hi. Toupa hambang hon huai zel in,  GZL 2025 tungtawn in Nang kia in thupina tangta in.
***************


Share:

No comments:

Post a Comment

Comments not related to the topic will be removed immediately.

Recent Posts

Popular Posts

Articles

SUBSCRIBE

Thangkhal Bible in Mobile

Mobile phone a Thangkhal NT Bible koih ding dan

Read Thangkhal NT Bible

JOIN KV fb

ZOMI FINS

PHOTO GALLERY

THANGKHAL COSTUMES
TBCWD TOUR 24-Sept-2022
Kulhvum Prayer

Blog Archive